De rubriek over kleine bedrijfjes zoals kruidenierswinkeltjes, bakkerijtjes, galanteriewinkeltjes, petroleum-, kolen- en turfhandelaren, kleermakers, mandenmakers, marskramers, sclilderbedrijfjes en kleine cafeetjes:
Schildersbedrijf Van 't Zand te Koekange
door Tineke Veldman
Allereerst wil ik de heer Geert van 't Zand heel hartelijk bedanken voor zijn medewerking bij het tot stand komen van dit artikel, dat zonder zijn medewerking niet mogelijk was geweest.
In 1990 nam Klaas Bakker het bedrijf van zijn baas over. Hiermee werd Schildersbedrijf Van 't Zand geschiedenis.
De heer A. van 't Zand werd op 3 februari 1899 geboren in De Wijk. Het gezin Van 't Zand woonde destijds op 't Hoge veld (nu Molenstraat) in de Wijk. Vader Van 't Zand was loonwerker. Ook zijn zoon werd dus aangeraden om als knecht bij een boer te gaan werken. Dit werk beviel hem echter zo slecht, dat hij wegliep bij de boer. Hij wilde liever schilder worden.
Geen boerenknecht, maar schildersknecht
Dus ging A. van 't Zand als leerling-schilder aan het werk bij schildersbedrijf Wolting in de Wijk. Daarna werd hij ook nog knecht bij andere schildersbedrijven, o.a. in Diever en Westerbork. Bij schildersbedrijf Jans in Meppel leerde de heer Van 't Zand het rijtuigschilderen, wat toch een specialisatie op zich was.
Een schildersbedrijf in Koekange
In 1922 begon de heer A. van 't Zand op advies van een bevriende postbode, de heer Van Benthem, een schildersbedrijf in Koekange. De beide heren kenden elkaar nog uit de tijd dat zij beiden in Diever werkten. De één als postbode en de ander als schildersknecht.
In een schuurtje aan de Smeengeweg in Koekange werd begonnen. Dit schuurtje stond op grond van de melkfabriek, halverwege de Smeengeweg, ter hoogte van waar nu de familie Van Spil woont. (Dit schuurtje is pas kort geleden afgebroken).
Hij was toen in de kost bij het gezin van fietsenmaker W. Kremer. Deze familie woonde op de hoek van de Dorpsstraat en de Smeengeweg.
Huwelijk
In 1926 trouwde hij met Grietje Wildeboer en ze gingen wonen in de fabriekswoning op de hoek Dorpsstraat-Smeengeweg. Deze woning werd toentertijd door 4 gezinnen bewoond.
De schilderszaak liep goed en ze kochten een stuk grond aan de overkant van de weg. Hier lieten ze een huis met werkplaats en winkel bouwen. Dit was in 1928. Men begon met een kleine winkel van 4 bij 4 meter. De mensen konden hier van alles kopen: borstels, behang, potten en pannen. Achter in het huis was de schilderswerkplaats. Deze was voorzien van twee grote deuren zodat de rijtuigen die geschilderd moesten worden daardoor naar binnen konden.
Het echtpaar Van 't Zand kreeg twee kinderen: een zoon (Geert) en een dochter (Bertha).
Ladder mee laten liften
In die tijd hadden mensen geen auto's en ging alles met paard en wagen. Als er dan bijvoorbeeld op de Oshaar een boerderij geschilderd moest worden, kon de trap moeilijk meegenomen worden. Echter voor een kwartje mocht de ladder dan mee op de melkwagen. De ladder werd dan van tevoren naar de melkfabriek gebracht en degene die met de melkwagen naar de Oshaar ging nam de ladder mee. De schilder ging dan lopend met de kar of op de fiets.
Schildersknecht
Tot 1940 had A. van 't Zand een schildersknecht in dienst. Dit was de heer Gerrit Fidder uit Borger. In de oorlog was er geen knecht. In die tijd ging zoon Geert naar de ambachtschool en hij hielp af en toe met kleine klusjes in het bedrijf. Hij moest echter van 1947 tot 1949 in dienst en ging naar Indië. Toen hij thuis kwam ging hij vanaf oktober 1950 naar Utrecht om daar de opleiding tot meesterschilder te volgen. Dat was in die tijd de meest uitgebreide opleiding op schildersgebied, die je kon volgen. De opleiding duurde drie winters en werd gegeven van oktober tot februari.
Medevennoot
In 1954 kwam zoon Geert als medevennoot werken in het schildersbedrijf van zijn vader. Hij trouwde in dat jaar met Sien Oostyen. In 1964 namen ze samen de hele zaak over van vader. Vader had inmiddels een huis naast de schilderszaak laten bouwen en was daar gaan wonen. Sien van 't Zand stond in de winkel en Geert werkte als schilder.
Groot werkgebied
In Koekange zijn vele gebouwen geschilderd door de firma Van 't Zand. Enkele voorbeelden zijn de vakantiehuisjes in de Westerbergen, de nieuwbouw huizen aan de Wilgen en nog veel meer. Maar er werd niet alleen in Koekange geschilderd. Ook in de wijde omgeving. Tot in Kampen en Emmeloord, Vledder en Diever. Dit was dan meestal aangenomen werk (werken tegen vooraf afgesproken prijs) en gebeurde over het algemeen in samenwerking met timmerbedrijf Guichelaar en Brink. Die bouwden dan ergens een huis en de firma Van 't Zand kwam om dat te schilderen.
Er werd ook veel samengewerkt met L. van 't Zand uit Ruinerwold. Dit was een oom van Geert van 't Zand (een broer dus van A. van 't Zand). Deze had een schildersbedrijf in Ruinerwold. Het schilderen zat dus wel in de familie!
Personeel
Natuurlijk had de firma ook personeel nodig, nu er zoveel werk te doen was. De eerste werknemer was A. Gunnink. Hij heeft 15 jaar voor Van 't Zand gewerkt. Hij is thans schilder in Hardenberg. Het laatste personeelslid van de firma was Klaas Bakker. Klaas Bakker heeft het schildersbedrijf overgenomen van Van 't Zand in 1990 en runt dit bedrijf nog tot aan de dag van vandaag. Het is uitgebreid met een drogisterij.
(Geert van 't Zand woont nu een eindje verderop aan de Dorpsstraat in een bungalow en schildert in zijn vrije tijd mooie schilderijen.)