door Giel van der Wal

Deze aflevering is de derde en ook laatste over mijn grootvaders gereedschapskist. De gereedschappen die nu nog aan de beurt komen zijn twee bijzondere schaven. De kleinste is een zogenaamde glassponningsschaaf. Er bestonden drie soorten glassponningsschaven: de vaste, de enkel verstelbare en de dubbel verstelbare. Met de vaste exemplaren kon men alleen sponningen van een vaste maat aanbrengen, met enkel verstelbare was de sponningbreedte regelbaar en met dubbel verstelbare waren zowel de breedte als de diepte van de sponning regelbaar. Het hier afgebeelde exemplaar is een enkel verstelbare en was, overigens net als vrijwel alle andere gereedschappen, door de ingeslagen initialen H.H. duidelijk het eigendom van mijn grootvader.

De andere schaaf is een zogenoemde veerploeg en duidelijk een groter familielid van de vorige. De veerploeg werd vooral gebruikt voor het maken van grotere groeven en sponningen. De schaaf heeft een duidelijk dubbel aspect.
Met behulp van twee vleugelmoeren was een horizontale afstellling mogelijk terwijl door het draaien van twee daartoe bovenaan van een gat voorziene schroeven verticale afstelling mogelijk was. Vergeleken met de glassponningsschaaf werd de veerploeg vooral voor het grotere, dus zwaardere werk gebruikt, reden waarom hij ook voor gebruik door twee man tegelijk geschikt was.

En dan nu het beloofde varken van hout en staal. Als men met een gewone veerploeg groeven van maximale diepte had gemaakt en deze toch nog extra wilde verdiepen dan kon dat met een speciale veerploeg zonder breedtegeleider, een zgn. "varken".
Om in de dierenwereld te blijven: de volgende keer iets over ossen en paarden.

*****