door Roelof Bakker

Deel 2: Concoursen en ruiterdagen

Veel concoursen werden in de eerste jaren niet bezocht, de afstanden speelden daar waarschijnlijk in mee. Het waren veel demonstraties die men in de omgeving gaf, dit tegen een vergoeding die meestal tussen de 100 en 200 gulden lag. Op Pinkstermaandag was men aanwezig op concours in De Wijk, die werden toen georganiseerd door de V.V.V. (Vereniging Van Volksvermaken). Ook op die concoursen in de Wijk gaven een aantal ruiters een demonstratie tegen een vergoeding.
De volgende onderdelen werden getoond: vrijheidsdressuur, carrouselrijden, twee personen en dan staande rijden (voltige ?), springen en een jachtrit.
Later en zo is het nu nog, werden de concoursen op Pinkstermaandag samen met V.V.V. georganiseerd. Eerst op " 't laand van Annegien van Luuks Bakker" (Annigje van Lucas Steenbergen). Dit terrein lag ter hoogte van het benzinestation van de familie Timmerman en dan in noordelijke richting, vervolgens bij huize Voorwijk en de laatste jaren de prachtige accommodatie op het landgoed Dickninge. Naast de gebruikelijke tuigpaardnummers, werden door de jaren de nummers voor de landelijke ruiters uitgebreid.
Veel dressuurnummers, waar het met klasse B. begon, gevolgd door de klassen Licht, Midden en Zwaar. Bij het springen moest men 's morgens voorspringen, om zich te kwalificeren voor het B. springen 's middags op het hoofdterrein, tussen de tuigpaardnummers door werden ook de klassen L.M.Z. springen afgewerkt. Het middagprogramma op Pinkstermaandag begon met een parade waar elke vereniging met de standaard (vaandel) voorop aan deelnam. Het was voor de paradecommandant die dat leidde, een hele kunst om + 100 ruiters in een soort carrousel over het terrein te laten gaan. Meilof Bouwman en Arend Vos verstonden die kunst heel goed. Perfectionist Arend Vos is zelfs meerdere keren uitgenodigd om de parade te leiden op de Nationale Kampioenschappen van de Federatie en dat vond plaats met een nog groter aantal ruiters. Bijzonder en regel was dat de paradecommandant een paard uitzocht van een deelnemende ruiter, waarmee hij de parade leidde. Het paard van Geert Lommers, Puck, werd hier meestal voor uitverkoren.
Het concours in De Wijk werd in de jaren '50-'60 vaak afgesloten met een Tally-Ho. Dit onderdeel bestond uit 2 keer het concoursterrein rond, welke afstand in stap, draf en galop moest worden afgelegd.
Veel bezoekers omringden in die tijd het wedstrijdterrein, maar ook de vrij grote kermis trok uit wijde omgeving mensen naar De Wijk.
Als je dan schoolgaand was en je kreeg van thuis + ƒ 3,50 zakgeld mee, was het vervelend als je bij de ingang direct al een deel daarvan af moest dragen voor entree. Want dan bleef er maar weinig over voor een drankje, ijsje of het kermisgebeuren. Om dat toch mogelijk te maken probeerden enkelen de entree te ontlopen. Veel jongelui van toen die dit lezen zullen zich dan ook nog de gaatjes in de grote heg herinneren, een heg langs het feestterrein en achter de huizen langs de Postweg.

Kampioenen

De eerste jaren bezocht men concoursen in de regio, die georganiseerd werden door de Drents Overijsselse Combinatie van Landelijke Rijver-enigingen (D.O.C.). Dat waren de concoursen in de volgende plaatsen: Balkbrug (Hemelvaartsdag), Ommen, Zuidwolde en Coevorden. Meestal werd te paard naar die plaatsen toe gereden, naar Coevorden vertrok men de vorige dag en overnachtte daar, evenzo is dat gebeurd in Rolde.
Wel heel bijzonder is dat enkele ruiters het concours in Appingedam bezocht hebben en waarschijnlijk de afstand te paard hebben afgelegd. Meerdere dagen zullen daarmee gemoeid zijn geweest en je vraagt je af of de vermoeidheid bij de paarden niet zo groot was, dat de prestaties er onder leden.
Na de oorlog sloot men zich aan bij de Drentse Bond van Landelijke Rijverenigingen. Elk jaar werd toen deelgenomen aan de Drentse kampioenschappen in Assen, kampioenschappen met de onderdelen achttallen L, M en Z, viertallen, individueel dressuur en springen de klassen L, M en Z.
Vooral de eerste jaren van het bestaan van de Drentse Bond waren voor V.U. succesvol, in de periode 1945-1953 was men 6 keer kampioen van Drenthe met het achttal. Kampioen zijn van de Provincie hield in dat men Drenthe mocht vertegenwoordigen op de Nationale Kampioenschappen in Utrecht, waar het achttal zich één keer als tweede wist te plaatsen.
Midden vijftiger jaren nam men met 2-achttallen en één 4-tal deel aan concoursen. In Assen wisten beide achttallen het reservekampioenschap van Drenthe te behalen in de klassen M en L. In die jaren had Geert Lommers, met zijn bruine ruin Puck, individueel ook heel veel succes. Dat mag toch gezegd worden als je meerdere keren kampioen van Drenthe Z springen en of dressuur bent geweest en je daarna een keer kampioen van Nederland hebt mogen noemen.
Lommers was met zijn paard dubbel Z, een predikaat dat weinig ruiters uit deze regio in die tijd hadden. Hij was een veelzijdig ruiter, want in de crossen in de omgeving stond hij ook zijn mannetje. Wel had Lommers de gewoonte, voor dat hij de ring in ging, een paar 'versnaperingen' te nemen tegen de spanning.
Nog een lid van V.U. heeft het gepresteerd Nederlands Kampioen te worden, dat was Warner Vos met zijn paard Bunnie in de discipline springen.
In 1999 was Annemarie Bouwman de laatste van de vereniging die Nationaal Kampioen werd, zij werd het met springen in klasse M.

Ruiterdagen

De ruiterdagen zowel in Assen als Utrecht, waren hele gebeurtenissen voor ruiter en paard. Neem alleen al de reis er naar toe, met de veewagen van Sent Waninge, waar voorin een ruimte was afgescheiden voor de ruiters die daar zaten op het meegenomen hooi en kisten, kisten (meestal eierkisten) waar het zadel en andere benodigdheden in werden meegenomen. Zo maakten de ruiters de reis mee en omdat dit ritten waren van soms twee uur en langer, werd de tijd gevuld met kaarten.
Andere mogelijkheden van vervoer waren er ook niet zoveel, bij de meeste ruiters was er in die tijd thuis nog geen auto en bovendien was het een goedkope manier van vervoer, wat in die tijd ook wel paste.
Het vervoersmateriaal van toen was niet van deze tijd en behoefde niet aan veel voorschriften te voldoen: "Alles zat mit pakkedraod an mekaar", met deze woorden geven ruiters van toen aan, met wat voor materiaal er gereden werd. Zo kon er op de voor toen grote reizen van alles gebeuren. Een paard dat met zijn been door de vloer zakte, of dat er achter in de wagen één onderuit was gegaan en die moest weer in de benen geholpen worden. In contact komen met de chauffeur was niet mogelijk, dus kroop de grootste durfal over de paarden naar de bewuste plek, om alles weer in het gareel te krijgen. Daar dat al rijdend moest gebeuren was dat levensgevaarlijk, dat zal duidelijk zijn. Op weg met de vrachtwagen naar het concours in Winschoten, ging men langs het Stadskanaal, chauffeur Piet Schonewille merkte in de spiegel dat een achter hem rijdende auto steeds met de lichten zat te knipperen. Op 't laatst dacht hij: ik moet maar eens stoppen, er kan wel wat aan de hand wezen met de vrachtwagen. Het bleek dat de moeren los geraakt waren en het wiel er bijna afgelopen was. Het zou op de zelfde dag gebeurd kunnen zijn ook op weg naar Winschoten, dat de motorkap opwaaide en tegen de voorruit klapte. Het was dezelfde Piet Schonewille die als chauffeur van Sent Waninge de ruiters en paarden van V.U. vervoerde op weg naar Utrecht, toen hij aan de kant van de weg kwam te staan en hij moest constateren dat de uitlaat was verstopt. Op sommige vrachtwagens was een gaspot gemonteerd die met baggerturf en berkenhout werd gestookt, bij deze verbranding had gasontwikkeling plaats. Dit gebeurde in de oorlog '40 - '45 toen benzine en dieselolie moeilijk te krijgen waren, hier uit blijkt dat in tijd van schaarste sommige mensen vindingrijk zijn.
Ook een bijzondere gebeurtenis was, toen op de terugweg van Utrecht ineens de verlichting van de vrachtwagen uitviel. Eén van de ruiters had toevallig een zaklantaarn bij zich, bij het naderen van een tegenligger werd deze uit het raam gestoken ter waarschuwing.
Maar al die narigheden waren na twee dagen en één nacht Assen, Utrecht of Winschoten snel vergeten.
Vooral de avonden en een deel van de nacht in Assen, waar het in het Marktcafé, het café van Cees Boelens en de gelegenheid van Boele Geerts in het centrum, altijd reuze gezellig was. Wanneer men laat in de nacht terug keerde naar de markthallen, waar men voor de paarden in het hooi of stro moest slapen, wisten sommige niet meer wat de voor of achterkant van het paard was.
Maar ook in Utrecht, vooral als je als nuchtere Drent voor 't eerst met de wat oudere ruiters zo'n grote stad in mocht. Na zo'n avondje stappen in de binnenstad was het meestal: de drank in de man en de wijsheid in de kan en zo kon het gebeuren dat op de terugweg twee jongens op het politie bureau belandden. De secretaris heeft het mooi genotuleerd, omdat ze een muurtje hadden nat gemaakt. Nu is dat niet goed te keuren, maar als je het dan toch doet, doe het dan niet waar aan de overkant van de straat een politiebureau staat. Dus dat werd gezien en de heren konden het verdere deel van de nacht op het politiebureau doorbrengen. Desalniettemin schrijft de secretaris in de notulen dat het een gezellige avond was.
Zoals gezegd gingen de ruiters gezamenlijk naar de concoursen toe, daardoor was men erg afhankelijk van elkaar. Soms was dat wel eens moeilijk, maar de gezelligheid maakte dat ruimschoots goed. Begin zeventiger jaren kwamen de paardentrailers en kon ieder z'n eigen gang gaan. Wel gaf dat de eerste jaren problemen, niet iedereen had een trailer. En de paarden van die ruiters moesten toch nog met een vrachtwagen vervoerd worden. De kosten hiervan werden nog enkele jaren uit de kas betaald, zodat ieder lid daaraan mee betaalde.

In het volgende nummer kunt u het derde en tevens laatste deel van V.U. lezen.

Dit artikel kwam tot stand door drie notulenboeken te raadplegen en door gesprekken met oud-leden. Ook spelen natuurlijk mijn persoonlijke herinneringen mee uit de tijd dat ik lid was van "Viribus Unitis".

*****