De Koekanger gymnastiekvereniging - K.G.V.

De Koekanger gymnastiekververeniging K.G.V. die in de jaren vijftig van de vorige eeuw werd opgericht, heeft een periode van grote groei en bloei gekend. Financiële zorgen hebben de vereniging echter steeds achtervolgd en in de zeventiger jaren is ze een zachte dood gestorven.

De oprichting
De bond van Plattelandsvrouwen afd. Koekange had in 1951 een damesgymnastiekclubje opgericht, dat wekelijks oefende. Deze dames besloten om een vergadering uit te schrijven waar de belangstelling voor gymnastiek onderzocht zou worden. Niemand minder dan de burgemeester werd aangezocht om deze vergadering te komen leiden. Hij stemde daarin toe en op de bijeenkomst bleek dat er veel belangstelling bestond voor een gymnastiekvereniging.
Een voorlopig bestuur werd dan ook gevormd en dat schreef een oprichtingsvergadering uit. Die stond onder leiding van mevr. J. Schoonvelde-Kuipers. Zij kon op deze avond 41 personen welkom heten. Deze opkomst viel haar, gezien de opkomst op de vorige bijeenkomst, tegen. Maar, zo werd geconcludeerd, dat kon ook betekenen dat de op de vorige vergadering wel en nu niet aanwezige personen instemden met de gang van zaken. Dus werd besloten om de gymnastiekvereniging op te richten. Dit gebeurde op 14 september 1951 in café Jonkers te Koekange.
Het eerste bestuur werd gevormd door: mevr. J. Schoonvelde-Kuipers (voorzitter), mevr. Roëll-van Diffelen (secretaris), dhr. R. Guichelaar (penningmeester) en de heren Van Kampen, Brommet (hoofd openbare school Koekangerveld), Dijkstra (hoofd gereformeerde school), en Hartman (hoofd openbare school dorp). Opvallend is dat alle drie de schoolhoofden zitting hadden in het bestuur.
Dat ging voortvarend te werk. Al snel waren er 11 gymnastiekgroepen gevormd met 250 deelnemers. Als gymleraar werd de heer B. Schakelaar uit de Wijk aangetrokken voor 10 groepen. Groep 11, een groep gehuwde dames, werd geleid door mevr. R. Venema, eveneens uit de Wijk.
De contributies werden als volgt vastgesteld: 6 tot 8 jarigen 30 cent per maand, 9 tot 12 jaar 50 cent, 13 tot 15 jaar 75 cent en 16 jaar en ouder ƒ 1,30 per maand. Het tweede kind uit een gezin betaalde de helft en volgende kinderen waren vrijgesteld van betaling. Niet werkende leden betaalden ƒ 2,50 per jaar en donateurs ƒ 1,00.
Voor zaalhuur in café Jonkers moest ƒ 10,00 per week worden betaald. Aan de leiding werd ƒ 120,00 per maand betaald. Van de contributie bleef per maand ƒ 30,00 over. Dit geld werd gebruikt om toestellen aan te kopen.

Reglement
Op een der eerste vergaderingen werd een huishoudelijk reglement opgesteld. In art. 3 wordt de doelstelling vermeld, nl.: " (..) de beoefening en bevordering van de lichamelijke opvoeding in een goede geest te houden. Het is natuurlijk aardig onderling in de vereniging kleine wedstrijden te organiseren, maar dit moet altijd zo gebeuren dat de goede geest in de vereniging gehandhaafd blijft. Het mag geen minderwaardigheidsgevoelens aankweken bij diegenen die minder bedreven zijn. Het is tenslotte een gave, uitblinker te zijn, geen verdienste".
Verder werd in het reglement bepaald dat op zondag niet mocht worden geturnd en niet mocht worden opgetreden in naam van de vereniging. Ook verhuur van de toestellen was op zondag niet toegestaan.
Dit laatste punt heeft op een der eerste ledenvergaderingen voor nogal wat discussie gezorgd. Onderwijzer Verheyen vroeg of de toestellen op zondag ook door andere verenigingen konden worden geleend. De heer Dijkstra zei hierop dat men zich hiermee op gevaarlijk terrein begaf. Hij vond het, juist gelet op het belang van een goede samenwerking binnen het dorp, psychologisch niet verantwoord op dit punt veel nadruk te leggen. De heer Verheyen zag het uitlenen toch graag vermeld in het reglement. Overigens verklaarde hij het te betreuren dat er zo weinig belangstelling voor de vereniging was van gereformeerde zijde. Men zou te bang zijn en de organisatie graag aan anderen overlaten. De reactie van de heer Dijkstra daarop was dat de heer Verheyen het hem zo wel moeilijk maakte om te blijven meewerken aan K.G.V…
Als compromis werd besloten dat de beslissing over het uitlenen van toestellen bij het bestuur kwam te liggen.

Naam
De naam K.G.V. (Koekanger Gymnastiek Vereniging) werd gekozen uit 10 inzendingen. Andere namen waren o.a. "Samen Eén", "Vekta" (Van een kruk tot atleet), "De Gymnast" en "Ona" (Ontspanning na arbeid).
Als kleding werd gekozen voor witte bloesjes, zwart broekje en gymschoenen.

Het eerste jaar
Om nog meer leden en/of donateurs te krijgen besloot men om wervingscommissies op pad te sturen. Deze gingen huis aan huis in de hun toegewezen wijk bezoekjes afleggen om leden te werven. De commissies bestonden uit een gereformeerd en een hervormd lid. Het ledental is door deze bezoekjes nog aanmerkelijk gestegen.
Op het Oranjefeest dat in het dorp gehouden werd, trad K.G.V. het eerste jaar al op met een turndemonstratie.
De demonstratieavond, die men jaarlijks wilde organiseren voor het publiek, moest al vanaf het eerste jaar over twee avonden worden verdeeld, vanwege het grote aantal deelnemers. Alle deelnemende groepen werden in tweeën gesplitst, zodat men beide avonden een zelfde programma kon bieden. Voor de pauze traden de kleinen voor het voetlicht en na de pauze de groten met turndemonstraties. De show van de gymleraren Bé Schakelaar, Roelie Venema en Herman Veneman vormde een hoogtepunt op deze avonden. Zij traden ook op onder de naam "De Geroepia's". Onder deze naam voerden zij ook regelmatig stunts uit in een 20 meter hoge mast.

Wandeltochten
Vanaf het eerste jaar zijn er door K.G.V. wandeltochtavonden georganiseerd. De afstanden waren 10, 15 en soms 25 kilometer.
De deelname aan deze avonden is altijd groot geweest. Uit de hele omgeving deden hier groepen aan mee. Scholen en verenigingen namen met meerdere groepen deel.
Veel ouderen herinneren zich nog het vreselijke noodweer tijdens een van deze avondwandeltochten. Verscheidene groepen werden in het open veld overvallen door de onweersbuien en kwamen pas tegen middernacht drijfnat aan in café Jonkers.
Het eerste jaar deden er plm. 450 deelnemers mee aan de wandeltocht. Wel moet er enige kritiek zijn geweest op de jury, want het bestuur besloot om het volgende jaar wel weer een wandeltocht te organiseren, maar ze zou dan graag zien "dat de jury iets meer onpartijdig is".
De belangstelling voor de tochten bleef groot. In 1953 waren er 513 deelnemers. In 1954 waren dat er 407, in 1955 plm. 600 en in 1957 zelfs 725 deelnemers.
Financieel is de vereniging van deze wandeltochten niet echt beter geworden. Het tweede jaar was er een overschot van ƒ 88,48. Andere jaren een tekort of men kwam net uit de kosten. De wisselbekers, medailles en diploma's werden soms geschonken door derden, soms door de vereniging aangeschaft.

Subsidieaanvraag
De financiële situatie van de vereniging is, zoals reeds vermeld, nimmer rooskleurig geweest. Altijd keek men op de bodem van de kas. Verscheidene keren is de contributie dan ook verhoogd.
In 1954 werd besloten om een verzoek voor subsidie bij de gemeente in te dienen.
De Wijker gymnastiekvereniging (W.G.V.) kon voor haar lessen gebruik maken van een gemeentelijke lokaliteit en betaalde daarvoor aan de gemeente ƒ 50,00 per jaar. K.G.V. had die mogelijkheid niet en moest een cafézaal huren voor ƒ 12,00 per week, dus ƒ 600,00 per jaar. Men vond dat niet eerlijk en diende een verzoek in bij de gemeente om ƒ 400,00 subsidie te mogen ontvangen in het belang van de lichamelijke opvoeding van de jeugd. Dit verzoek werd door de gemeente gedeeltelijk gehonoreerd: de vereniging kreeg ƒ 300,00 subsidie.
De problemen waren daarmee blijkbaar nog niet geheel van de baan, want 2 jaar later vroeg het bestuur aan T. Jonkers om de huur, die toen f 600,00 per jaar was, terug te mogen brengen naar ƒ480,00. Jonkers ging akkoord.

Ontslag
Diverse keren heeft het bestuur problemen gehad met gymleraar Schakelaar wegens ongeoorloofd verzuim of te laat komen op de lessen. Dat liep zo hoog op dat de heer Schakelaar ontslag aangezegd kreeg per 17 mei 1955. De leden waren het hier echter niet mee eens en op een daartoe gehouden ledenvergadering op 12 mei werd het ontslag geannuleerd.
Een jaar later vroeg de heer Schakelaar zelf ontslag omdat hij in Oosterwolde, waar hij ook gymles gaf, er 2 avonden per week bij kon krijgen. Hij droeg zelf een vervanger voor hem voor. Dat was de eerder genoemde Herman Veneman uit de Wijk. Het bestuur ging akkoord en de heer Veneman begon per 5 januari 1957 tegen een beloning van ƒ 2,75 per uur. De leidster Roelie Venema trad in dat jaar in het huwelijk met Bé Schakelaar. Zij bleef nog bij K.G.V. in dienst tot 1 oktober 1959. Toen nam zij ontslag en volgde Geesje Jonkers (later mevr. G. Bartelds-Jonkers) haar op. Geesje heeft plm. 5 jaar leiding gegeven aan de meisjes en aan de damesclubs.

Nieuwe gymnastiekbarak
Op 1 maart 1958 werd de barak die door de gemeente in 1956 was aangekocht en in de loop van 1957 was verbouwd tot gymnastiekbarak, in gebruik genomen.
Deze barak stond achter de slijterij van Jonkers, waar nu de parkeerplaats voor de sportvelden is (achter Dorpsstraat 33d). Deze barak voldeed aan de eisen van die tijd, met douches en wc's. Alleen het plafond was wat te laag, zodat er niet met de ringen geoefend kon worden. Er behoefde aan de gemeente geen huur betaald te worden, maar de gemeente trok wel de jaarlijkse subsidie in.
Deze barak werd ook gebruik door de scholen voor de schoolgymnastiek.

De financiën
De financiële toestand was in 1958 nog steeds slecht. Er werd overwogen om het aantal lesuren in te krimpen. Ook werd de contributie nog eens weer verhoogd. Verder werden allerlei acties op touw gezet om aan geldmiddelen te komen, zoals een verloting, deelname aan een spaaractie van Persil - door Persilemmertjes op een spaarkaart te plakken -, de organisatie van Sinterklaasspelen en de verkoop van oliebollen.
Bij de allereerste verloting moest de trekkingsdatum enkele keren worden uitgesteld, omdat er niet voldoende loten waren verkocht. Het bleef modderen. De vereniging had in dat jaar een tekort van ƒ 542,84.
Het bestuur besloot dan ook om op de bestuursvergadering de eigen consumpties te betalen en dit niet meer uit de kas te doen. Nota's van o.a. gekochte toestellen konden niet meer worden betaald. Daarvoor werd uitstel van betaling gevraagd.
Dan volgde er in 1961, als klap op de vuurpijl, nog een aanslag van de belastingdienst op de al zo zwaar geplaagde kas, wegens niet afgedragen AOW-premie ten bedrage van ƒ 300,00. Een gesprek met de inspecteur heeft boven verwachting resultaat opgeleverd en K.G.V. kreeg zelfs reeds betaalde belasting terug, mits voortaan de AOW-premie door de gymleraren zelf werd betaald.

Bestuur
Dit alles deed de vereniging echter geen goed, met als gevolg dat het ene na het andere bestuurslid vertrok. In de jaren zestig is het een komen en gaan. Sommigen houden het slechts enkele maanden vol, anderen een jaar of een paar jaar. Als iemand zijn gezicht had laten zien op de - veelal zeer slecht bezochte - ledenvergaderingen, dan zat hij of zij ook gelijk in het bestuur. Vaak was dat dus van zeer korte duur.
Eeb uitzondering vormt het eerste bestuur. Dat heeft het, behoudens vertrek van enkele schoolhoofden naar andere plaatsen, wel lang volgehouden. Zo hebben de heer B. Smilde als voorzitter en mevr. G. Brinkman-Holties als penningmeester ondanks alle problemen lang in het bestuur gezeten. In de latere jaren waren de heren K. Kloeze, H. Hoogeveen, A. de Roo, J. Rink en mevr. A. Smink-Dolsma de volhouders.
In de jaren 1966 tot 1971 is er weinig activiteit geweest. Er zijn althans over die periode geen notulen gemaakt; ze stoppen in 1966 en gaan op de volgende bladzijde in 1971 weer verder. In dat jaar kwam er nog weer enige activiteit en tot 1975 werd weer min of meer regelmatig vergaderd.
In de leiding van de groepen is op een gegeven moment ook verandering gekomen, want opeens duiken andere namen op. Zo komen we de heer en mevr. Bouman en later de heer T. van Goor tegen als gymleraren. Hoe lang zij de leiding over de groepen van K.G.V. hebben gehad, is uit de notulen niet op te maken. Men heeft het blijkbaar niet belangrijk genoeg gevonden om dat te notuleren.
Uit navraag bij Herman Veneman bleek dat hij aan K.G.V. les heeft gegeven tot 1971. Na hem kwamen de heer en mevr. Bouman.
Wel is hij gymnastiek blijven geven, in het dorpshuis, aan de bejaarden van Koekange. Dat heeft hij gedaan tot in de jaren tachtig. Het stond echter geheel los van K.G.V.
Toen het dorpshuis "de Schakel" gereed was, werd de oude gymnastiekbarak afgedankt en kreeg ook K.G.V. daar onderdak.

Laatste bestuursvergadering
Op de laatst genotuleerde bestuursvergadering kwamen er enkele vervelende problemen aan de orde. Ten eerste was er van de gemeente een brief binnengekomen dat geen vergoeding werd gegeven voor aan te schaffen gymmateriaal. En ten tweede moest de lesurenvergoeding van de leiding weer omhoog. Dat kwam zo: enkele jaren daarvoor had men zich aangesloten bij een overkoepelende organisatie, "De Noordoost Polder". Op deze wijze kon men gemakkelijker vervangende leraren krijgen wanneer dat nodig was, maar het kostte wel veel geld. En "… de kas staat er heel erg slecht voor", verzuchtte de secretaresse in haar notulen van die vergadering.
Het bestuur zag het allemaal niet meer zitten, zo kunnen we lezen, en besloot om een ledenvergadering uit te schrijven "…om met z'n allen tot een oplossing te komen, als dat mogelijk is".
Blijkbaar is die oplossing er niet gekomen en is op die ledenvergadering de stekker eruit getrokken, wat na 24 jaar het einde van K.G.V. betekende. De vereniging die met veel enthousiasme en met een groot aantal leden is gestart, heeft het in de loop der jaren helaas niet kunnen bolwerken.
Het restant kasgeld dat bij de opheffing nog aanwezig was, is volgens mededeling van de laatste secretaresse, mevr. A. Smink-Dolsma, geschonken aan "IJsclub Voorwaarts" in Koekange.

Bron: Notulenboeken K.G.V.

Met dank aan Herman Veneman voor enkele aanvullingen en het beschikbaarstellen van de foto's.